Khái niệm phong cách lãnh đạo
Tuy cấp độ, phạm vi nghiên cứu khác
nhau song khi đề cập đến phong cách của cá nhân người lãnh đạo vốn có nhiều điểm
chung, thống nhất.
Cho đến nay, có nhiều định nghĩa
khác nhau về phong cách lãnh đạo; có thể phân chia thành một số hướng tiếp cận
sau:
- Cách tiếp cận các phong cách lãnh
đạo là tác phong lãnh đạo.
Các nhà nghiên cứu theo cách tiếp cận
này cho rằng: phong cách lãnh đạo là tác phong làm việc của người lãnh đạo, là
“tổng thể những phương pháp đặc thù nhất và ổn định nhất nhằm giải quyết những
nhiệm vụ tiêu biểu và những vấn đề này sinh trong quá trình thực hiện chức năng
lãnh đạo” .
Tác phong được xem là sự biểu hiện cụ
thể của phong cách, song giữa tác phong lãnh đạo và phong cách lãnh đạo khác
nhau ở chỗ tác phong chỉ là một bộ phận của phong cách, nó mang tính cá nhân
nhiều hơn; còn phong cách có tính xã hội rộng hơn. Trong thực tiễn chúng ta có
thể nhận diện phong cách lãnh đạo thông qua những tác phong cụ thể của người
lãnh đạo - tác phong làm việc.
- Cách tiếp cận phong cách lãnh đạo
là cách thức lãnh đạo.
Phong cách lãnh đạo được hiểu là
hình thức diễn ra một hành người lãnh đạo. Cách hiểu này không thấy được nội
dung bên trong của phong cách, lãnh đạo (những yếu tố thuộc về chủ thể lãnh đạo).
- Cách tiếp cận đồng nhất phong cách
lãnh đạo với biện pháp, phương pháp lãnh đạo.
Phong cách lãnh đạo là hệ thống những
biện pháp, phương pháp tác động của người lãnh đạo tới tập thể nhằm nâng cao hiệu
và chất lượng của công tác lãnh đạo.
Phong cách làm việc của người lãnh đạo
được thể hiện thông qua biện pháp, phương pháp. Biện pháp hay phương pháp là một
không thể thiếu được của phong cách, song trong phong cách còn chứa đựng những
nội dung tâm lý của chủ thể có liên quan đến việc sử dụng biện pháp, phương
pháp.
- Cách tiếp cận phong cách từ hành
vi.
Cách tiếp cận này coi phong cách
lãnh đạo là một dạng (mẫu) hành vi là cách tiếp cận được nhiều người thừa nhận
và có giá trị thực tiễn.
- Cách tiếp cận khái quát về phong
cách lãnh đạo .
Theo cách tiếp cận này chúng ta có
thể nhìn nhận phong cách lãnh đạo dựa trên những đặc trưng bản chất như:
Phong cách lãnh đạo được coi là nhân
tố quan trọng trong lãnh đạo, quản lý; nó gắn liền với kiểu người lãnh đạo, nghệ
thuật lãnh đạo.
Phong cách lãnh đạo không chỉ thể hiện
chí hướng, tài năng, tính độc đáo mà còn thể hiện nghệ thuật tác động, ảnh hưởng
của người lãnh đạo đến người khác trong hệ thống quản lý.
Nhìn chung, đến nay vẫn còn nhiều
cách hiểu khác nhau về phong cách lãnh đạo. Tuy nhiên, các ý kiến trên đều có
điềm chung là nói đến hoạt động lãnh đạo, quản lý là nói đến chủ thể của hoạt động,
người lãnh đạo trong quá trình thực hiện thấm quyền cua mình, luôn có ý thúc lựa
chọn mục tiêu, cách thức hay biện pháp, lề lối ứng xử. Sự định hướng về mục
tiêu, lề lối ứng xử, cách thức hay phương pháp ra quyết sách v.v. được lặp đi lặp
lại trở nên ôn định sẽ tạo nên một mẫu hành vi hay phong cách hoạt động. Vì thế,
nói đến phong cách lãnh đạo là nói đến hệ thống các mẫu hành vi của người lãnh
đạo trong sử dụng những loại quyền lực, tri thức, trí tuệ và trách nhiệm được
giao. Trong quá trình thu thập thông tin, ra quyết sách hay xử lý mọi tình huống
nhất định việc lựa chọn hành vi (phong cách) của người lãnh đạo như thế nào sẽ
liên quan đến sự thành công hay thất bại của người đó và của cả tập thể.
Trên cơ sở kế thừa quan niệm của các
nhà tâm lý học, các nhà tâm lý học Việt Nam đưa ra khái niệm phong cách như
sau:
Phong
cách lãnh đạo của cán bộ lãnh đạo, quán lý là mâu hành vi mà người lãnh đạo, quản
lý lựa chọn nhằm tác động mội cách có hiệu quả đến đối tượng lãnh đạo, quản lý
nhằm thực hiện những mục tiêu và nhiệm vụ lãnh đạo, quản lý đã đề ra.
Những yêu câu cơ bản của phong cách lãnh đạo của người cán bộ
lãnh đạo, quản lý ở cơ sở
Cấp cơ sở là nơi trực
tiếp tổ chức thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật
của nhà nước.
Để hoàn thành chức năng, nhiệm vụ được giao, người lãnh đạo
các tổ chức trong hệ thống chính trị cấp cơ sở phải gần gũi sâu sát và am hiểu
quần chúng, có khả năng tuyên truyền, vậi động, tập hợp, thu hút quần chúng.
Công tác lãnh đạo, quàn lý ở cấp cơ sở là công tác có tính tổng hợp và rất phức tạp. Mục tiêu, hiệu qua mà lãnh đạo
cấp cơ
sở hướng tới là sự phát
triển kinh tế - xã hội, văn hóa, an ninh, quốc phòng, trật tự an toàn xã hội ở địa phương, đó là sự đồng thuận, đoàn kết, là niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng.
Trong điều kiện hội nhập
quốc tế, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa hiện nay, môi trường lãnh đạo
ở
xã, phường, thị trấn liên
quan đến phạm vi cả nước, thậm chí cả khu vực
và thế giới.
Cấp cơ
sở cũng là cấp đang diễn ra sự thay đổi nhanh chóng về nhiều lĩnh vực và ngày càng gia tăng tính phức tạp. Sự
chuyển đổi cơ cấu
kinh tế, phát triển các khu công nghiệp, v.v. đã làm cho bộ mặt xã, phường thay đổi từng ngày theo hướng hiện đại,
song cũng xuất hiện hàng loạt những vấn đề khó khăn, bức xúc nảy sinh
như: vấn đề đất đai của người nông dân, chuyển đổi việc làm, tệ nạn xã hội, môi trường sống, v.v..
Người lãnh đạo Đảng, quản lý nhà nước, lãnh đạo các đoàn thể
quần chúng cần mở rộng dân
chủ, bàn bạc, hợp tác, tạo điều cho người dân cùng tham gia vào việc ra quyết định,
giải quyết những vấn đề bức xúc nảy sinh thì mới có
thể có được hiệu quả, mới
có thể đưa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đi vào cuộc sống.
Quán
triệt quan điêm phục vụ nhân dân, nâng cao tinh thần trách nhiệm,
hợp tác, chú trọng mở rộng quy chế dân chủ, thực sự gần dân, đi sâu, đi sát dân chúng, khiêm tốn học hỏi, cầu thị,
nâng cao
tính khoa học, tính thiết thực và tính hiệu quả, v.v..
Đây
chính là những yêu cầu về mặt tác phong lãnh đạo (biểu hiện của phong cách lãnh đạo) của cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp
sở ở nước ta hiện nay.
0 Comments